Pamiątka sprzed lat

Ostatni tramwaj przejechał tędy 90 lat temu. Historyczne odkrycie w centrum Szczecina

2023-03-26 16:28

Inwestycje drogowe to okazja do ciekawych odkryć. Często pod warstwą ziemi lub asfaltu kryją się ciekawe pamiątki z przeszłości. Podczas przebudowy śródmiejskiego odcinka alei Wojska Polskiego odkryto m.in. torowisko tramwajowe, które nie było używane od pół wieku. Jednak to znalezisko, na które natrafiono w czasie prac na placu Zwycięstwa, może być jednak dużo starsze.

Słynna szczecińska aleja się zmienia

Przebudowa śródmiejskiego odcinka alei Wojska Polskiego to jedna z największych inwestycji drogowych ostatnich lat w Szczecinie. Kilkadziesiąt lat temu była to główna ulica handlowa w mieście. Znajdowały się tutaj popularne sklepy, lokale gastronomiczne czy placówki kulturalne, które na stałe zapisały się w historii powojennego Szczecina. Mieszkańcy doskonale pamiętają takie miejsca jak "Lucynka i Paulinka", "Jubilatka", "To-Tu", "Atol", "Bebiko" czy Dyskobol". Do dziś funkcjonuje tu jedno z najstarszych kin na świecie, czyli "Pionier" czy kultowy bar "Pasztecik".

Starsi szczecinianie pamiętają również tramwaje, które jeździły aleją Wojska Polskiego między ówczesnym placem Lenina (obecnie Szarych Szeregów) i placem Zwycięstwa. W latach 70. XX wieku linia tramwajowa została zlikwidowana, a aleja stała się samochodową arterią. Z biegiem lat życie na alei Wojska Polskiego zamarło, a ulica stała się zaniedbana i zapomniana.

"Zielony salon miasta"

Jesienią 2021 roku ruszyła wielka przebudowa, która ma na celu odmienić wizerunek tego miejsca. Aleja Wojska Polskiego ma stać się tętniącym życiem "zielonym salonem miasta". Będzie to ulica z uspokojonym ruchem samochodowym, przyjazna dla pieszych, z dużą ilością zieleni i elementów małej architektury. Większość prac została już wykonana, inwestycja zbliża się do szczęśliwego finału. Są już nowe jezdnie, miejsca parkingowe i chodniki, posadzono również okazałe platany.

Pamiątka po tramwajach na alei Wojska Polskiego

Mimo, iż były takie pomysły, tramwaje nie powrócą jednak na aleję Wojska Polskiego. Jedyną pamiątką po nich będzie wkomponowany w nową nawierzchnię kilkudziesięciometrowy fragment historycznego torowiska, które odkryto na początku remontu, we wrześniu 2021 roku. Można go podziwiać na wysokości dawnej "ściany płaczu".

Wraz z aleją Wojska Polskiego zmieni się również plac Zwycięstwa, na którym powstaną nowe jezdnie, chodniki, drogi dla rowerów i przystanek tramwajowo-autobusowy w sąsiedztwie kościoła garnizonowego. Obecnie trwają prace drogowe, przebudowywane jest również torowisko tramwajowe między ulicą Krzywoustego i Bramą Portową. Inwestycja warta ponad 80 milionów złotych ma zakończyć się jesienią 2023 roku.

Kolejne historyczne odkrycie

Podczas prac drogowych na placu Zwycięstwa dokonano ciekawego odkrycia. Pod warstwą asfaltu znajdował się fragment torowiska tramwajowego, które może mieć nawet ponad 100 lat. Jest to zaledwie kilkumetrowy odcinek szyn wbudowanych w kostkę brukową, jednak nie pokrywa się z przebiegiem torowiska zlikwidowanego w 1973 roku, gdyż biegnie prostopadle do niego.

Przetrwały prawie 90 lat pod asfaltem?

Jak informuje serwis swiatowy.org, poświęcony historii komunikacji miejskiej w Szczecinie, tory tramwajowe znajdowały się w tym miejscu przed przebudową, która miała miejsce w 1936 roku. Torowisko, które wcześniej biegło północną jezdnią placu Zwycięstwa (ówczesnego Hohenzollernplatz), zostało przeniesione na środek placu, mniej więcej w to miejsce, gdzie znajduje się obecnie, czyli na osi ulicy Krzywoustego. Tam znajdował się również rozjazd w stronę alei Wojska Polskiego.

Wszystko wskazuje więc na to, że fragment torowiska odkryty na placu Zwycięstwa może być dużo starszy i mieć jeszcze większą wartość historyczną, niż tory odkryte na początku inwestycji pod asfaltem na alei Wojska Polskiego. Jeśli rzeczywiście jest to pozostałość po przebudowie z lat 30. XX wieku, oznacza to, że po tych szynach ostatni tramwaj przejechał prawie 90 lat temu. Była to "dwójka", która w tamtych czasach kursowała między Bramą Portową (Berliner Tor) i Gumieńcami (Wendorf).

Pasjonaci komunikacji miejskiej i historii mają raczej niewiele czasu, by podziwiać i uwiecznić na zdjęciach to znalezisko. Prace drogowe w tym miejscu są dość intensywne i może się okazać, że za kilka tygodni lub nawet dni, po pamiątce sprzed dziesięcioleci nie zostanie już żaden ślad.

QUIZ: "Poniemiecki" czy współczesny? Rozpoznajesz te budynki w Szczecinie?

Pytanie 1 z 12
Jeden z najbardziej charakterystycznych budynków na placu Orła Białego to:
QUIZ: przedwojenne czy współczesne?
Nasi Partnerzy polecają