Triduum Paschalne - co to takiego? Czy trzeba iść do kościoła?
Triduum Paschalne to okres w roku liturgicznym rzymskich katolików oraz starokatolików. Istotą tego czasu jest celebracja misterium paschalnego: męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. W skład Triduum Paschalnego wchodzą: Wielki Piątek, Wielka Sobota i Niedziela Wielkanocna. Co ciekawe, w kościele okres triduum rozpoczyna się wieczorną mszą w Wielki Czwartek (msza Wieczerzy Pańskiej), kończy zaś nieszporami Niedzieli Wielkanocnej. Czy w Triduum Paschalne trzeba iść do kościoła? Katolicy są zachęcani do tego, aby podczas triduum brać udział w nabożeństwach kościelnych, jednak obowiązek uczestnictwa we mszy św. dotyczy tylko Wielkiej Niedzieli.
Triduum Paschalne rozpoczyna wieczorna msza w Wielki Czwartek
Wieczorna msza w Wielki Czwartek jest odprawiana na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, podczas której Jezus Chrystus dał apostołom do spożycia swoje ciało i krew pod postaciami chleba i wina oraz nakazał im, aby czynili to na jego pamiątkę. Według katolików podczas tego wydarzenia Jezus ustanowił dwa sakramenty – kapłaństwo i Eucharystię.
Zgodnie z tradycją po odśpiewaniu hymnu "Chwała na wysokości Bogu" organy i inne instrumenty milkną aż do rozpoczęcia hymnu podczas liturgii Wigilii Paschalnej, natomiast dzwonki zastępowane są kołatkami. Po zakończeniu obrzędów Komunii Świętej Najświętszy Sakrament w puszce zostaje przeniesiony do kaplicy przechowania, nazywanej zwyczajowo ciemnicą, gdzie jest adorowany przez wiernych aż do rozpoczęcia liturgii Męki Pańskiej. Po liturgii z ołtarzy ściąga się obrusy, a krzyże usuwa się lub zasłania. Kto uczestniczył w wieczornej mszy, nie odmawia nieszporów.
Polecany artykuł:
Triduum Paschalne. W Wielki Piątek ścisły post i droga krzyżowa
Wielki Piątek to dzień powagi, skupienia i postu, w którym szczególnie czci się drzewo krzyża. Przez cały ten dzień katolików obowiązuje post ścisły i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. Trwa adoracja Najświętszego Sakramentu w kaplicy przechowania. Nie wolno udzielać żadnych sakramentów z wyjątkiem pokuty i namaszczenia chorych, natomiast liturgię godzin sprawuje się jak zwykle (jedynie nieszporów nie odmawiają ci, którzy uczestniczą w liturgii Męki Pańskiej). Komunię świętą wolno rozdzielać wyłącznie na popołudniowej liturgii Męki Pańskiej z wyjątkiem chorych niemogących w niej uczestniczyć, którym można ją zanieść o dowolnej porze tego dnia. Tradycyjnie odprawia się drogę krzyżową, a w polskiej tradycji również Gorzkie żale. Ołtarze pozostają obnażone: bez krzyża, kwiatów, świeczników i obrusów.
Głównym wydarzeniem tego dnia jest liturgia Męki Pańskiej. Zgodnie z polską tradycją, na koniec liturgii Najświętszy Sakrament wystawiony w monstrancji okrytej półprzezroczystym welonem przenosi się do kaplicy Grobu Pańskiego, gdzie jest adorowany przez wiernych aż do rozpoczęcia Wigilii Paschalnej. W tym dniu rozpoczyna się również nowenna do Miłosierdzia Bożego, która trwa dziewięć dni i stanowi przygotowanie do Niedzieli Miłosierdzia Bożego.
Triduum Paschalne. W Wielką Sobotę święcimy pokarmy
W Wielką Sobotę Kościół trwa na adoracji przy grobie Pańskim, rozważając śmierć Jezusa Chrystusa. Ołtarze pozostają obnażone, nie sprawuje się żadnej liturgii z wyjątkiem liturgii godzin, sakramentu pokuty i namaszczenia chorych. Komunii świętej można udzielać wyłącznie umierającym jako wiatyk. W Polsce w Wielką Sobotę wierni przynoszą w koszach potrawy wielkanocne, aby je poświęcić. Praktykowany jest też zwyczaj odwiedzania symbolicznych grobów Pańskich w kościołach, a także grobów bliskich osób na cmentarzach.
Niedziela Wielkanocna. Nieszpory kończą Triduum Paschalne
Z rozpoczęciem liturgii Wigilii Paschalnej zaczyna się czas świętowania zmartwychwstania Chrystusa. Ta nocna liturgia nazywana „matką wszystkich świętych wigilii” uznawana jest za najważniejszą celebrację w roku liturgicznym. Wszystkie jej obrzędy odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie zmierzch, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli.
Obrzędy przewidują poświęcenie nowego ognia i procesję z paschałem, śpiew orędzia paschalnego, szczególnie rozbudowaną liturgię słowa, poświęcenie wody do chrztu lub do pokropienia, fakultatywnie chrzest i bierzmowanie katechumenów, odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych i liturgię eucharystyczną.
Polską tradycją jest procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem wokół kościoła, który okrąża się raz lub trzy razy. Może się ona odbyć bezpośrednio po Wigilii Paschalnej lub przed pierwszą mszą rano. Na zakończenie procesji śpiewa się hymn "Ciebie, Boga, wysławiamy" i udziela błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem.
W niedzielę mszę, liturgię godzin i sakramenty sprawuje się w zwykły sposób, z tym że w trakcie mszy obowiązkowo odmawia się sekwencję wielkanocną, a osoby, które uczestniczyły w Wigilii Paschalnej, nie odmawiają sobotniej Komplety i niedzielnej Godziny czytań.
Okres Triduum Paschalnego kończy się nieszporami, które w niektórych miejscach przyjmują formę tzw. nieszporów chrzcielnych. W ich trakcie odbywa się procesja do chrzcielnicy i pokropienie wodą święconą na znak wdzięczności za łaskę chrztu.
Od tego dnia krzyż jest ozdobiony czerwoną stułą, znajduje się przy nim także paschał oraz figura Chrystusa zmartwychwstałego. Przez pięćdziesiąt dni okresu wielkanocnego mówi się "Alleluja!" na końcu wszystkich antyfon i wersetów.
