Ile lat ma naprawdę sztylet znaleziony nad Bałtykiem? Wstępne badania nie pozostawiają wątpliwości

Sztylet, którego wiek wstępnie oszacowano na 2800 lat (okres halsztacki, wczesna epoka żelaza), został znaleziony na plaży w zachodniej części polskiego Wybrzeża Bałtyku. Wykrywaczem metali zlokalizowali go eksploratorzy z Stowarzyszenia Na Rzecz Ratowania Zabytków im. Św. Korduli w Kamieniu Pomorskim Jacek Ukowski i Katarzyna Herdzik. Bogato zdobiony sztylet, o długości 24,2 cm, znajdował się w gliniastej bryle oderwanej od klifu po sztormie.

Sztylet z plaży nie jest nowożytny

Przeprowadzona w Muzeum Narodowym w Szczecinie analiza fluorescencji rentgenowskiej (XRF) potwierdziła, że sztylet znaleziony na plaży nie jest przedmiotem nowożytnym.

- Chcieliśmy potwierdzić historyczność tego sztyletu, mieć dowód, że pochodzi on z pradziejów, żeby ukrócić spekulacje, że to jest np. dziewiętnasto- czy osiemnastowieczny przedmiot. A takie komentarze też się pojawiły, kiedy ogłosiliśmy to odkrycie - powiedział dyrektor Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej Grzegorz Kurka. - Technika XRF pozwala bezinwazyjnie określić skład pierwiastkowy badanego obiektu. Jest to szczególnie istotne w przypadku zabytków metalowych, ponieważ dostarcza informacji o rodzaju użytego stopu, a także o ewentualnych domieszkach, które mogą wskazywać na źródło surowca oraz metody jego obróbki. Wstępne wyniki analizy ujawniły obecność miedzi, cynku oraz innych śladowych pierwiastków.

Dalsze badania sztyletu z epoki żelaza

Znaleziony przedmiot zostanie formalnie przekazany w depozyt do kamieńskiego muzeum. Decyzję w tej sprawie podejmie Wojewódzki Konserwator Zabytków.

- Planujemy kompleksowe badania interdyscyplinarne. Chcemy zrobić badania śladów zużycia i bardzo dokładny obraz trójwymiarowy tego sztyletu – zapowiedział Grzegorz Kurka. - Ornamenty na sztylecie są bardzo interesujące. Gwiazdy, księżyce, półksiężyce są ułożone w określonym porządku, to może być kalendarz. Będziemy szukać naukowców, instytutu, którzy pomogą znaleźć odpowiedzi, na nurtujące nas dziś pytania.

Planowane prace dyrektor kamieńskiego muzeum porównuje do fascynujących badań tzw. Niebiańskiego Dysku z Nebry, odkrytego w 1999 r., a pochodzącego sprzed 3600 lat. Przedstawia on 32 gwiazdy, półksiężyc i pełnię księżyca; był prawdopodobnie przedmiotem do pomiarów astronomicznych.

Tajemnicze zdobienia i kult solarny

Badania sztyletu z nadbałtyckiej plaży mają dać odpowiedź, z którego okresu pochodzi ten niezwykły przedmiot, w jakiej technologii został wykonany i gdzie. Dyrektor Kurka ocenił, że sztylet o tak wysokiej jakości metalurgii mógł powstać na południu Europy. Jest zachowany w doskonałym stanie. Nie wiadomo, jak znalazł się na terenach nadbałtyckich.

Dyrektor Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej zwrócił uwagę, że dekoracje na ostrzu i rękojeści sztyletu mogą wskazywać na powiązania z kultem solarnym i sugerować, że ten przedmiot miał znaczenie rytualne. Mógł też należeć do bogatego wojownika.

„Ostrze pokrywają linearne półksiężyce oraz krzyże przypominające gwiazdy. Pośrodku klingi biegnie zdobienie być może symbolizujące konstelacje, a całość uzupełniają ukośne linie. Rękojeść zakończona jest spiczastą główką i zdobiona naprzemiennym ornamentem schodzącym aż do ostrza"

- czytamy w opisie zabytku, który zamieszczono w mediach społecznościowych muzeum.