Szczecin miał swój własny dworzec w Berlinie. Poznaj historię Stettiner Bahnhof!

Grzegorz Kluczyński

Odjeżdżały z niego dziesiątki pociągów w kierunku Szczecina, nadbałtyckich kurortów, a także wielu innych miast. Był jednym z najważniejszych dworców kolejowych w Berlinie, zarówno o znaczeniu pasażerskim, jak i towarowym. Dziś prawie nie ma po nim śladu. O istnieniu Dworca Szczecińskiego świadczą jedynie stare fotografie i nieliczne pamiątki, które po nim pozostały. Dlaczego słynny Stettiner Bahnhof przestał istnieć?

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Historia Stettiner Bahnhof w Berlinie

Historia Dworca Szczecińskiego sięga pierwszej połowy XIX wieku. Rozwijająca się kolej miała ogromne znaczenie dla transportu towarów między Berlinem i portem w Szczecinie, a co za tym idzie - również krajami skandynawskimi. Rozwijał się także ruch pasażerski. Pociągi były ważnym środkiem transportu do kurortów położonych nad Bałtykiem. Stąd decyzja o budowie linii kolejowej i dworca, z którego pociągi odjeżdżały w kierunku Szczecina i innych miast na Pomorzu.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Historische Bahnhofsbauten, Band I, Public Domain, Wikipedia.org

Sto pociągów dziennie

Kolej Szczecińska została uruchomiona 1842 roku. Początkowo pociągi z Berlina dojeżdżały do Eberswalde i Angermünde, jednak linia w szybkim czasie została wydłużona do Szczecina. Stettiner Bahnhof był dworcem czołowym, czyli takim, na którym pociągi rozpoczynały lub kończyły trasę.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Sedina.pl

Sto pociągów dziennie

Podobnie było z ówczesnym Dworcem Berlińskim w Szczecinie, który dopiero później został przebudowany na przelotowy.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Sedina.pl

Sto pociągów dziennie

Okazały budynek Dworca Szczecińskiego w Berlinie robił ogromne wrażenie. Znajdowały się w nim kasy biletowe, serwis bagażowy, poczekalnie i restauracje dla pasażerów. Jego obecność miała ogromny wpływ na rozwój tej części Berlina. Na początku XX wieku dworzec obsługiwał około 100 pociągów dziennie. Wokół niego powstawały liczne hotele, bary, restauracje, a także... domy publiczne.

Na zdjęciu: dworzec kolejowy w Szczecinie.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Sedina.pl

Historia Stettiner Bahnhof

Na zdjęciu: dworzec kolejowy w Szczecinie.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Stettiner Vorortbahnhof

Pod koniec XIX wieku, obok dworca dalekobieżnego zbudowano Stettiner Vorortbahnhof, czyli Szczeciński Dworzec Podmiejski, nazywany również Małym Dworcem Szczecińskim. Mieścił się on w mniejszym budynku, zlokalizowanym po wschodniej stronie dużego dworca. Odjeżdżały z niego m.in. pociągi do Bernau. Jest to obecnie jedyny budynek, który pozostał po dawnym Stettiner Bahnhof. Obok dworca powstała również stacja kolei miejskiej S-Bahn.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Bundesarchiv, Kümpfel, CC-BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Upadek wielkiego dworca

Dworzec Szczeciński funkcjonował jeszcze po zakończeniu II wojny światowej. Jego budynek nie uległ całkowitemu zniszczeniu, wznowiono także ruch pasażerki. Pociągi jednak nie dojeżdżały już do Szczecina, który znalazł się w polskich rękach, więc w 1950 roku zdecydowano o zmianie nazwy. Dawny Dworzec Szczecinski stał się Dworcem Północnym (Nordbahnhof).

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Bundesarchiv, Junge, Peter Heinz, CC-BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Upadek wielkiego dworca

Powojenny podział Berlina sprawił, że tereny należące do kolei w rejonie Nordbahnhof znajdowały się na granicy sektora francuskiego i radzieckiego. To ostatecznie zdecydowało o likwidacji dworca w 1952 roku. Częściowo zniszczoną, zabytkową halę dworcową wysadzono w powietrze blisko dekadę później, gdy podjęto decyzję o budowie Muru Berlińskiego dzielącego miasto na część wschodnią i zachodnią.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Upadek wielkiego dworca

Stettiner Bahnhof po II wojnie światowej zmienił nazwę na Nordbahnhof.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

"Dworzec-widmo"

Z dawnej infrastruktury kolejowej pozostała jedynie linia kolei miejskiej S-Bahn i stacja Nordbahnhof. Jednak pociągi, którym jeździli mieszkańcy Berlina Zachodniego, nie zatrzymywały się na stacji, która znajdowała się we wschodniej części miasta. Nordbahnhof na wiele lat stał się "stacją-widmo", której pilnowali pogranicznicy z NRD.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Nordbahnhof

Dopiero w 1990 roku, po zburzeniu Muru Berlińskiego dworzec został ponownie otwarty dla pasażerów. Krótko później znów został czasowo zamknięty ze względu na konieczny remont. Obecnie jest on jednym z ważniejszych przystanków kolei miejskiej w Berlinie. Zatrzymują się na nim pociągi czterech linii S-Bahn.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Nordbahnhof

Na zdjęciu: stacja S-Bahn Nordbahnhof

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Nordbahnhof

Na zdjęciu: stacja S-Bahn Nordbahnhof

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Wystawa o "dworcach widmo"

W budynku stacji znajduje się wystawa opowiadająca dworcach granicznych i "dworcach-widmo" w podzielonym Berlinie, do których zaliczała się również stacja Nordbahnhof, a także próbach ucieczek przy wykorzystaniu tuneli kolei podmiejskiej i metra.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Wystawa o "dworcach widmo"

Na zdjęciu: wystawa o "dworcach-widmo"

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Wystawa o "dworcach widmo"

Na zdjęciu: wystawa o "dworcach-widmo"

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Wystawa o "dworcach widmo"

Na zdjęciu: wystawa o "dworcach-widmo"

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Biurowiec w miejscu dworca

W miejscu dawnej hali Dworca Szczecińskiego powstał budynek, który nadal jest związany z koleją. Jest to bowiem biurowiec należący do Deutsche Bahn.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tory w chodniku

Ciekawą pamiatką po dawnym Stettiner Bahnhof są fragmenty torów kolejowych, wkomponowane w powierzchnię chodnika na Elisabeth-Schwarzhaupt-Platz.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tory w chodniku

Między szynami kolejowymi znajdują się poprzeczne belki, a na nich wyryte są nazwy miast, do których odjeżdżały pociągi z nieistniejącego już dworca. Wśród nich można znaleźć nazwy wielu miast znajdujących się obecnie w Polsce - zarówno w języku niemieckim, jak i polskim. Są to m.in. Gdańsk, Słupsk, Świnoujście, Białogard, Międzyzdroje, Stargard i oczywiście Szczecin.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tory w chodniku

Na zdjęciu: tory kolejowe wkomponowane w powierzchnię chodnika na Elisabeth-Schwarzhaupt-Platz

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Jörg Zägel, CC BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Tylko on ocalał...

Kolejną pamiątką po Stettiner Bahnhof jest jedyny ocalały budynek, w którym mieścił się wspomniany wcześniej dworzec podmiejski. Zbudowany z cegły gmach przez wiele lat znajdował się na pograniczu wschodniej i zachodniej części Berlina i popadał w ruinę.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tylko on ocalał...

Na szczęście kilkanaście lat temu znalazł się nowy gospodarz, który przywrócił zabytkowej hali dworcowej dawny blask. Po gruntownej modernizacji ulokowano w niej restaurację i centrum eventowe.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Bruhaha, CC BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Tylko on ocalał...

Na zdjęciu: dawny dworzec podmiejski

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tylko on ocalał...

Na zdjęciu: dawny dworzec podmiejski

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Dawne tereny kolejowe przez wiele dziesięcioleci znajdowały się na granicy Berlina Wschodniego i Zachodniego. Po zbudowaniu Muru Berlińskiego, duża część dworca znalazła się w tzw. "pasie śmierci".

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Obecnie w tym miejscu mieści się park z alejkami spacerowymi, placami zabaw, wybiegami dla psów, skateparkami i restauracjami.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Obecnie w tym miejscu mieści się park z alejkami spacerowymi, placami zabaw, wybiegami dla psów, skateparkami i restauracjami.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Wzdłuż parkowych alejek ciągną się fragmenty torów kolejowych, wraz z rozjazdami.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Wśród drzew można natknąć się również na fragmenty kamiennych elementów, które służyły do budowy Dworca Szczecińskiego.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Znajdziemy tutaj również charakterystyczną linię z kostki brukowej, wyznaczającą dawny przebieg Muru Berlińskiego.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Park Am Nordbahnhof rozciąga się na około kilometrowym nasypie wzdłuż ulicy Gartenstrasse.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Wzdłuż muru oporowego znajduje się kilka wejść do parku, które kiedyś prowadziły na tereny kolejowe.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Park ze śladami przeszłości

Wzdłuż muru oporowego znajduje się kilka wejść do parku, które kiedyś prowadziły na tereny kolejowe.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tunel Szczeciński

Jedno z wejść zabezpieczonych kratą prowadzi do zbudowanego pod koniec XIX wieku tunelu nazywanego Tunelem Szczecińskim (Stettiner Tunnel), który łączył Gartenstrasse ze znajdującą się po drugiej stronie nasypu ulicą Schwartzkopffstrasse.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tunel Szczeciński

Przez wiele lat tunel oficjalnie nie istniał, w związku z podziałem miasta. Przebiegał on bowiem bezpośrednio pod "pasem śmierci". Dopiero w 2008 roku, po raz pierwszy od ponad 50 lat, został udostępniony zwiedzającym.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Tunel Szczeciński

Obecnie, częściowo zamurowane podziemia są na co dzień niedostępne dla osób z zewnątrz.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Franz Richter, CC BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Tunel Szczeciński

Okazjonalnie organizowane są jednak wycieczki z przewodnikiem, podczas których można zobaczyć wnętrza ocalałych fragmentów Tunelu Szczecińskiego.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Franz Richter, CC BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Tunel Szczeciński

Na zdjęciu: wnętrza Tunelu Szczecińskiego

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Franz Richter, CC BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Tunel Szczeciński

Na zdjęciu: wnętrza Tunelu Szczecińskiego

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Franz Richter, CC BY-SA 3.0, Wikipedia.org

Tunel Szczeciński

Na zdjęciu: wnętrza Tunelu Szczecińskiego

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Beek100, CC BY-SA 4.0, Wikipedia.org

Tunel Szczeciński

Na zdjęciu: wnętrza Tunelu Szczecińskiego

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Liesenbrücken

Kolejną i jedną z najbardziej okazałych pamiątek po dawnej Kolei Szczecińskiej są wiadukty Liesenbrücken znajdujące się nad skrzyżowaniem na północnym krańcu Gartenstrasse, na których przebiegały tory w kierunku Szczecina.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Liesenbrücken

Zbudowany w latach 80. XIX wieku, stalowy obiekt jest od prawie 70 lat na stałe wyłączony z użytku. Wejście na ogromną konstrukcję uniemożliwia zbudowane wokół niej ogrodzenie.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Liesenbrücken

Liesenbrücken są chronionymi zabytkami. Obok nich znajduje się czynny wiadukt, którym codziennie poruszają się pociągi kolei miejskiej S-Bahn.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Między Szczecinem i Berlinem

Chociaż Stettiner Bahnhof już nie istnieja, Szczecin do dnia dzisiejszego posiada kolejowe połączenie ze stolicą Niemiec.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Między Szczecinem i Berlinem

Obecnie ze stolicy Pomorza Zachodniego można dojechać pociągami na inne berlińskie dworce, m.in. Gesundbrunnen, Lichtenberg czy Hauptbahnhof.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Między Szczecinem i Berlinem

Najczęściej nie są to jednak bezpośrednie połączenia, konieczna jest przesiadka m.in. na stacji w Angermünde.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Między Szczecinem i Berlinem

Pociągi w kierunku stolicy Niemiec odjeżdżają ze szczecińskiego dworca kilka razy dziennie.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Między Szczecinem i Berlinem

Na zdjęciu: dworzec kolejowy w Szczecinie

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Miasto murem podzielone

Nieopodal dawnego Dworca Szczecińskiego, przy Bernauer Strasse, znajduje się miejsce, w którym można zapoznać się z historią Muru Berlińskiego.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Miasto murem podzielone

Znajdują się tam liczne pozostałości z przeszłości, m.in. zachowane fragmenty muru.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Stettiner Bahnhof w Berlinie

Wyeksponowano również fragmenty ulicy, która została podzielona na część wschodnią i zachodnią.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Miasto murem podzielone

Gedenkstätte Bernauer Straße to miejsce, w którym można dowiedzieć się o smutnych, a wręcz przerażających czasach, gdy jedno miasto było podzielone na dwie części.

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Miasto murem podzielone

Na zdjęciu: linia z kostki brukowej w miejscu przebiegu Muru Berlińskiego

Stettiner Bahnhof w Berlinie
Fot.: Grzegorz Kluczyński

Atrakcja turystyczna

Okolice dawnego Stettiner Bahnhof są jedną z mniej znanych atrakcji turystycznych w Berlinie. Niewiele osób wie, że dawniej Szczecin miał swój własny dworzec w stolicy Niemiec. Jest to jednak miejsce, które zdecydowanie warto odwiedzić podczas pobytu w tym wielkim i bardzo ciekawym mieście.

Zobacz następną galerię
Na węźle Głębokie pojawiły się nietypowe parawany. Będą pełnić ważną funkcję
Na węźle Głębokie pojawiły się nietypowe "parawan…

Na węźle Głębokie pojawiły się nietypowe "parawany". Będą pełnić ważną funkcję

Zamknij galerię
email